انواع جرم کلاهبرداری و مجازات آن
کلاهبرداری از جرایم علیه اموال است که انواع گوناگونی دارد برای اثبات و تحقق جرم کلاهبرداری موارد ذیل باید وجود داشته باشد.
1-کلاهبردار باید از طریق توسل به مانور متقلبانه مال شخص را ببرد و توسل به مانور متقلبانه باید قبل از تصاحب مال شخص باشد. مصادیق وسایل متقلبانه در ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری بیان شده و موارد فریب دادن مردم به وجود شرکت‌ها، تجارتخانه‌ها، کارخانه‌ها و موسسات واهی و غیرواقعی، همین‌طور فریب دادن مردم به داشتن اموال و اختیارات واهی، ترساندن مردم از حوادث و پیشامدهای غیرواقعی، امیدوار کردن مردم به امور غیرواقعی و انتخاب نمودن اسم یا عنوان جعلی از طرف مرتکب را به عنوان مصداق برشمرده است.
2- قربانی بعد از توسل به مانور متقلبانه اغفال شود، فریب بخورد و به کلاهبردار اعتماد کند.
3- بعد از توسل به مانور متقلبانه و اغفال، قربانی مال خود را در اختیار کلاهبردار قرار دهد و مال توسط شخص کلاهبردار تصاحب شود به نحوی که ضرر مالی به شخص قربانی وارد شود و شخص کلاهبردار یا ثالث از آن مال منفعتی بدست آورند. البته باید به این موضوع توجه داشت که مال باید برای شخصی غیر از کلاهبردار باشد. یعنی اگر شخصی با توسل به مانور متقلبانه فردی را فریب دهد و مال خودش را از دست وی خارج کند این عمل کلاهبرداری نخواهد بود.پ
4- یکی از شرایط مقرر برای اثبات این جرم وجود سوءنیت عام و خاص است که کلاهبردار باید قصد انجام مانور متقلبانه و جذب اعتماد قربانی را داشته باشد و از روی علم و قصد به انجام این امور بپردازد و علاوه بر آن باید قصد بردن مال قربانی را نیز داشته باشد.
5- شرط آخر این است که باید بین عمل مرتکب یعنی توسل به مانور متقلبانه و نتیجه این جرم یعنی بردن مال شخص رابطه علیت وجود داشته باشد یعنی بردن مال شخص ناشی از توسل به مانور متقلبانه باشد.
در واقع با جمع این پنج مورد جرم کلاهبرداری محقق می شود و با وجود این پنج شرط است که می توانید این جرم را اثبات و مجرم را به جزای عمل خود برسانید
انواع کلاهبرداری
به موجب ماده یک قانون تشدید و تبصره های آن کلاهبرداری به دو دسته کلاهبرداری ساده و مشدد تقسیم می شود:
کلاهبرداری مشدد زمانی محقق می شود که مرتکب دارای یکی از این حالات باشد:
- کلاهبردار کارمند دولت یا کارمند یکی از موسسات دولتی یا شهرداری ها باشد.
- کلاهبردار به صورت غیرقانونی خود را با عناوین دولتی معرفی نماید.
- کلاهبردار از طریق تبلیغ عمومی به فریب مردم بپردازد.
اگر مرتکب دارای این حالات نباشد کلاهبرداری به صورت ساده واقع خواهد شد که از حیث میزان مجازات متفاوت می باشد.
مجازات کلاهبرداری
به موجب ماده یک قانون تشدید، مجازات کلاهبرداری اگر به صورت ساده واقع شود زندان از یکسال تا هفت سال و جزای نقدی معادل مال بدست آمده و رد اصل مال به صاحبش خواهد بود و اگر کلاهبرداری به صورت مشدد انجام شود کلاهبردار مجازات زندان از دو تا ده سال و رد اصل مال به صاحب آن و جزای نقدی معادل مال برده شده و انفصال از خدمات دولتی به نحو دائم خواهد داشت.
تاثیر گذشت شاکی در جرم کلاهبرداری
به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری جرم کلاهبرداری در صورتی که مبلغ مورد کلاهبرداری تا 100 میلیون تومان باشد یک جرم قابل گذشت است و در صورت گذشت شاکی تعقیب و تحقیق و اجرای مجازات متوقف خواهد شد لکن اگر مبلغ بیش از این مقدار باشد قابل گذشت نخواهد بود.
مصادیق جرم کلاهبرداری
مهم ترین مصادیق جرم کلاهبرداری یا جرائمی که در حکم کلاهبرداری هستند، شامل موارد زیر می شود:
– ﺗﺒﺎﻧﯽ ﺍﺷﺨﺎﺹ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺮﺩﻥ ﻣﺎﻝ دیگری
– کلاهبرداری از طریق فضای مجازی، فیشینگ، ارسال پیامک
– ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﺎﻝ دیگری به صورت فروش یا اجاره مال
– کسی که خلاف واقع مبادرت به تقاضای ثبت ملک کند
– ﺗﻘﺎﺿﺎﯼ ﺛﺒﺖ ملک ﺗﻮسط امانتدار ملک
فروش مال غیر بدون مجوز در حکم کلاهبرداری است و طبق ماده یک قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر مصوب ۱۳۰۸ و کسی که مال غیر را با علم به اینکه مال غیر است به نحوی از انحاء عـیناً یا منفـعتاً بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند. کلاهبردار محسوب می شود و به مجازات کلاهـبرداری محکوم می شود. درخصوص مجازات این جرم باید گفت،بر اساس قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر مصوب 1308 و همچنین رای وحدت رویه 594 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، حکم جرم فروش مال غیر بر اساس قانون مجازات اختلاس، ارتشاء و کلاهبرداری صادر می گردد و مجازات آن یک تا 7 سال حبس، پرداخت جزای نقدی معادل مالی که موضوع جرم بوده و همچنین رد مال (برگرداندن مال) به بزه دیده است.
