تعریف جرایم رایانه‌ای
انواع جرایم سایبری ورایانه ای به شکل هایی بسیار متنوع در فضای مجازی یا فضای سایبری وجود دارند. این نوع جرایم را می توان نوعی از جرایم اینترنتی به شمار آورد؛ یعنی تقریباً زیرمجموعه ای از آن در نظر گرفته می شود. به همین دلیل است که اگر در این فضا با هوشیاری وارد نشوید به طور جدی آسیب می بینید. برخی از این جرایم چه در فضای حقیقی و چه در فضای مجازی جرم محسوب می شوند. باگسترش و پیشرفت تکنولوژی و نقش تأثیرگذار آن در زندگی وقوع انواع جرایم رایانه ای در ایران گسترش یافت. همین امر موجب شد تا قانونی تحت عنوان قانون جرایم رایانه ای وضع شود. چنانچه شما نیز با انواع جرایم رایانه ای آشنا نبوده و از اعمال مجازات اینگونه از جرم‌ها بی اطلاعید، توصیه میشود که تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
جرایم رایانه ای امروزه به عنوان یک موضوع جدید و پر چالش شناخته می شود و رویارویی با انواع آن از جمله فیشیگ و انتشار اسکرین شات و عکسای خصوصی در فضای مجاذی از موارد مبتلابه آن می باشد.
نشر اکاذیب
بر اساس ماده (۱۸) برخی از اعمال اگر انجام شوند، ضرر مادي يا معنوي داشته باشند یا نه از انواع جرایم سایبری محسوب می شوند. مجازات این اعمال حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال، جزای نقدی از ۵ تا ۴۰ میلیون ریال يا هر دو مجازات با هم هستند. این مجازات ها علاوه بر اعاده حیثیت برای اعمال مجرمانه زیر در نظر گرفته شده اند:
- انتشار اکاذیب با سیستم های مخابراتی یا رایانه ای به منظور ضرر رساندن به دیگران، تشویش اذهان عمومی یا مقام های رسمی
- در دسترس قرار دادن محتواهای کذب و خلاف حقیقت
- نقل قول و یا انتساب سخنانی به صورت دروغ به افراد یا مقام های رسمی
جعل رایانه ای
هرکس به طور غیرمجاز مرتکب اعمال زیر شود، جاعل محسوب و به حبس از یک تا پنج سال یا جزاي نقدي از بیست تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
1- تغییر داده هاي قابل استناد یا ایجاد یا وارد کردن متقلبانۀ داده ها
2- تغییر داده ها یا علایم موجود در کارت هاي حافظه یا قابل پردازش در سیستمهاي رایانه اي یا مخابراتی یا تراشه ها یا ایجاد یا وارد کردن متقلبانۀ داده ها یا علایم به آنها.
نکته: هرکس با علم به مجعول بودن داده ها یا کارتها یا تراشه ها از آنها استفاده کند، به مجازات مندرج در ماده فوق محکوم خواهد شد.
سرقت
الف) هرکس به طور ها غیرمجاز داده متعلق به دیگري را برباید، چنانچه عین داده ها در اختیار صاحب آن باشد، به جزاي نقدي از یک تا بیست میلیون ریال و در غیر این صورت به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزاي نقدي از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد
کلاهبرداری
ب) هرکس به طور غیرمجاز از سیستمهاي رایانهاي یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن دادهها یا مختل کردن سیستم وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی براي خود یا دیگري تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزاي نقدي از بیست تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی رایانه ای
الف) هرکس به وسیله سیستمهاي رایانهاي یا مخابراتی یا حاملهاي داده محتویات مستهجن را تولید، ارسال، منتشر، توزیع یا معامله کند یا به قصد ارسال یا انتشار یا تجارت تولید یا ذخیره یا نگهداري کند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزاي نقدي از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
نکته 1 : ارتکاب اعمال فوق در خصوص محتویات مبتذل موجب محکومیت به حداقل یکی از مجازات هاي فوق می شود. محتویات وآثار مبتذل به آثاري اطلاق می گردد که داراي صحنه ها وصور قبیحه باشد.
نکته 2 : هرگاه محتویات مستهجن به کمتر از ده نفر ارسال شود، مرتکب به یک تا پنج میلیون ریال جزاي نقدي محکوم خواهد شد.
نکته 3 : چنانچه مرتکب اعمال فوق را حرفه خود قرار دهد یا بطور سازمانیافته مرتکب شود چنانچه مفسد فیالارض شناخته نشود، به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.
نکته 4 : محتویات مستهجن به تصویر، صوت یا متن واقعی یا غیرواقعی اطلاق میشود که بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد یا اندام تناسلی یا آمیزش یا عمل جنسی انسان است.
ب) معاوت در ارتکاب جرم علیه عفت و اخلاق عمومی رایانه ای: هرکس از طریق سیستمهاي رایانهاي یا مخابراتی یا حاملهاي داده مرتکب اعمال زیر شود، به ترتیب زیر مجازات خواهد شد.
1- چنانچه به منظور دستیابی افراد به محتویات مستهجن، آنها را تحریک یا ترغیب یا تهدید یا تطمیع کند یا فریب دهد یا شیوه دستیابی به آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزاي نقدي از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات.ارتکاب این اعمال در خصوص محتویات مبتذل موجب جزاي نقدي از دو تا پنج میلیون ریال است.
2- چنانچه افراد را به ارتکاب جرائم منافی عفت یا استعمال مواد مخدر یا روانگردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونت آمیز تحریک یا ترغیب یا تهدید یا دعوت کند یا فریب دهد یا شیوه ارتکاب یا استعمال آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزاي نقدي از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات.
نکته: مفاد این ماده شامل آن دسته از محتویاتی نخواهد شد که براي مقاصد علمی یا هر مصلحت عقلایی دیگر تهیه یا تولید یا نگهداري یا ارائه یا توزیع یا انتشار یا معامله می شود.
سایر جرائم
هرکس مرتکب اعمال زیر شود، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزاي نقدي از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد:
1- تولید یا انتشار یا توزیع یا معامله داده ها یا نرم افزارها یا هر نوع ابزار الکترونیکی که صرفاً به منظور ارتکاب جرائم رایانه اي به کار میروند.
2- فروش یا انتشار یا در دسترس قرار دادن گذرواژه یا هر داده اي که امکان دسترسی غیرمجاز به داده ها یا سیستم هاي رایانه اي یا مخابراتی متعلق به دیگري را فراهم میکند.
3- آموزش نحوة ارتکاب جرایم دسترسی غیرمجاز، شنود غیرمجاز، جاسوسی رایانهاي 11 و تخریب و اخلال در داده ها یا سیستم هاي رایانه اي و مخابراتی.
نکته: چنانچه مرتکب اعمال یاد شده را حرفه خود قرار داده باشد، به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.
