مهریه – حق مالی مسلم و شیوه مطالبه
مهریه یکی از قدیمیترین حقوق مالی زن در نکاح است و قانون مدنی به صراحت آن را دین بر عهده زوج میداند.
برای مطالبه مهریه، دو مسیر قانونی وجود دارد:
۱. از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی (سریعتر برای مهریههای رسمی)
۲. از طریق دادگاه خانواده (برای مهریههای غیررسمی یا همراه با سایر دعاوی).
در هر دو مسیر، زن میتواند توقیف اموال منقول، حساب بانکی، خودرو، حقوق کارمندی یا حتی ممنوعالخروجی زوج را درخواست کند.
در صورت ناتوانی مالی مرد، امکان اعسار و تقسیط مهریه وجود دارد که نیاز به بررسی دقیق وضعیت مالی و مستندات دارد.
وکیل متخصص خانواده با تنظیم دادخواست یا دفاعیهی مؤثر، روند را تسریع و از صدور آرای ناقص جلوگیری میکند.
نفقه و اجرتالمثل – تأمین مالی در زندگی و پس از آن
نفقه شامل همهی نیازهای متعارف زن از قبیل مسکن، خوراک، پوشاک و درمان است و در صورت ترک انفاق، زوج به مجازات کیفری محکوم میشود.
اجرتالمثل نیز پاداش قانونی کارهایی است که زن در طول زندگی مشترک بدون قصد تبرع انجام داده است؛ مانند خانهداری یا مراقبت از فرزند.
این مبلغ بر اساس مدت زندگی مشترک، عرف منطقه، وضعیت مالی زوج و نظر کارشناس رسمی دادگستری تعیین میشود.
وکلای دپارتمان خانواده ضمن تنظیم دقیق دادخواست و تأمین ادله، مسیر دریافت این حقوق را کوتاه میکنند و در عین حال مراقباند تا از صدور آرای متعارض جلوگیری شود.
پرسشهای متداول موکلین
بله. طبق قانون، زن هر زمان پس از عقد میتواند مهریه خود را مطالبه کند حتی در صورت عدم نزدیکی یا جدایی.
فقط در صورتی که زن پیشتر مهریه را بهصورت رسمی بذل (ببخشد) یا در توافقنامه طلاق آن را اسقاط کند، دیگر قابل مطالبه نیست.
در سایر موارد، حتی بعد از سالها زندگی مشترک، با وجود عقدنامه رسمی، حق مطالبه محفوظ است.
در چنین حالتی دادگاه میتواند تقاضای اعسار و تقسیط مهریه را بررسی کند.
ولی برای اثبات اعسار، زوج باید لیست دقیق اموال، درآمد، هزینهها و گواهی شهود ارائه دهد.
در صورت اثبات خلاف واقع (مثلاً پنهانکردن دارایی)، زن میتواند مجدداً درخواست توقیف اموال یا شکایت کیفری بدهد.
زن میتواند هم برای نفقه گذشته (تا ۵ سال) و هم نفقه جاری دادخواست جداگانه تنظیم کند.
میزان نفقه بر اساس عرف محل زندگی و نظر کارشناس دادگستری تعیین میشود.
در صورت عدم پرداخت بیش از ۳ ماه، زوج به مجازات ترک انفاق (حبس تعزیری) محکوم میشود.
اجرتالمثل بر اساس کارهایی است که زن با قصد مطالبه مزد انجام داده، در حالیکه نحله پاداشی است که قاضی بهصورت اختیاری برای جبران زحمات زن تعیین میکند.
اجرتالمثل در طلاق به درخواست مرد قابل مطالبه است؛ نحله معمولاً زمانی تعیین میشود که ادلهی کافی برای اجرتالمثل موجود نباشد.
اگر مهریه در قالب هبه غیرمعوض (بخشش بدون شرط) بخشیده شود، زن میتواند تا زمانی که مهریه تحویل داده نشده، از بخشش رجوع کند.
اما اگر در قالب صلح یا توافق رسمی در طلاق صورت گرفته باشد، رجوع ممکن نیست مگر با رضایت طرف مقابل.